Wierzący mają lepiej

Wierzący mają lepiej

Może to śmiesznie zabrzmi, ale mimo to, że z modelem odporności psychicznej (OP) pracuję już siódmy rok, nigdy świadomie nie zadałem sobie pytania, czy któraś ze składowych OP ma większe znaczenie dla możliwości rozwijania tejże odporności niż inne? 

Nauczyłem się analizowania wyników tak, by dla każdego indywidualnie znaleźć ewentualne obszary wrażliwe i właśnie tam przyłożyć dźwignie, o ile jest taka chęć i potrzeba. Ale, i sam się temu z dzisiejszej perspektywy dziwię, nigdy nie popatrzyłem na to globalnie, przez pryzmat modelu.

Na ostatnich, czyli pierwszych w tym roku warsztatach budowania odporności psychicznej, sporo czasu poświęciliśmy metapozycji i różnym korzyściom związanym z przebywaniu w tej pozycji percepcyjnej. A że pracując z innymi, zawsze pracuję ze sobą, to oni wrócili po warsztatach do domu, a ja zostałem. W metapozycji. Przynajmniej na chwilę. I tak się jakoś złożyło, że po raz kolejny sięgnąłem po książkę Noni Hofner „Styl prowokatywny – tło i narzędzia”

No i powstała hipoteza:

Wygląda na to, że czynnikiem najistotniejszym dla możliwości rozwijania odporności psychicznej jest wiara we własne umiejętności, budująca pewność siebie.

Dlaczego?

  1. Jak człowiek może chcieć się zmieniać, skoro nasza rzeczywistość, często, jawi się nam jako zmienna, niepewna, złożona i niejednoznaczna. 
  2. Przecież to właśnie z tego powodu staramy się kształtować nasze życie tak, by było pewne i stabilne.
  3. Staramy się unikać zazwyczaj ryzykownych z tej perspektywy zachowań. 
  4. Z tej perspektywy jakakolwiek zmiana wydaje się trudna, a zaangażowanie w nią poprzez zmienianie zachowań, nie daje żadnych gwarancji sukcesu.
  5. Rozwój osobisty to możliwość wypróbowywania nowych aspektów i możliwości drzemiących w osobowości, których do tej pory nie można było lub nie chciało się dostrzegać ze względu na pragnienie przewidywalności, ograniczenia wszechogarniającego chaosu, potrzebę stabilności, spójności i stabilizacji emocjonalnej.
  6. Inna droga, niż ta wytyczona do tej pory, jest nie do pomyślenia, a w rzeczywistości ona jest nie do poczucia.
  7. W związku z tym, z braku wcześniejszego doświadczenia, nie można wykonać testu poprawności emocjonalnej zakładanego rezultatu i swojego dopasowania do wykreowanej w ten sposób rzeczywistości.
  8. Opór, to naturalna reakcja na przedstawione rozwiązanie, które nie jest odpowiednie dla znanego nam dotychczas świata uczuć i emocji
  9. Potrzebujemy dowodów i pewności że wysiłek się opłaci i przyniesie jakąkolwiek wartość dodaną
  10. Skoro takiej pewności nie ma, aby podjąć jakiekolwiek wyzwanie, potrzebna jest wiara, która wyzwoli odwagę i pozwoli na wyjście ze strefy komfortu
  11. A wiara to ciężka praca związana z przezwyciężaniem fiksacji lenistwa i tchórzostwa

I żeby było jasne, to tylko hipoteza i w dodatku moja. Żaden przewrót kopernikański. Będę się temu przyglądał, sprawdzał, testował. Nowe wyzwanie w nowym ciągle jeszcze roku 🙂

Taka jedna klątwa

Taka jedna klątwa

Obyś żył w ciekawych czasach – w języku i kulturze chińskiej to ciężkie przekleństwo, a nawet klątwa.

Niestety, ze względu na globalizację, erę informatyczną i informacyjną oraz szybkość życia, klątwa ta dotyka nas wszystkich.

Nasza rzeczywistość, bardzo często, jawi się nam jako zmienna, niepewna, złożona i niejednoznaczna. Dlatego staramy się kształtować nasze życie tak, by było ono pewne i stabilne. Unikamy ryzykownych z tej perspektywy zachowań. Zmiana jest trudna, a zaangażowanie w nią poprzez zmienianie zachowań, nie daje żadnych gwarancji sukcesu.

LUDZIE REZYGNUJĄ Z TĘCZY

Z własnej i nieprzymuszonej woli, częściej staramy się być czarno biali, przewidywalni dla siebie i innych, bo to daje poczucie emocjonalnego spokoju. Jest tylko zero lub jedynka, albo – albo. Przez takie podejście często rezygnujemy z możliwości przeżywania życia z całym jego kolorytem.

Mówimy potocznie, że zielony kolor jest kolorem nadziei, a atawistycznie, mamy przeświadczenie, że czerwony, jest kolorem zagrożenia. Jeden i drugi niesie za sobą ryzyko. Pierwszy, że nadzieje są płonne i się nie spełnią, drugi, że ryzyko okaże się prawdziwe i się ziści. W obu wypadkach mamy szansę przeżyć emocjonalny ból, rozczarowanie. Po co nam to? Czyż nie lepiej je ignorować? Rezygnujemy z tęczy …

CÓŻ ZŁEGO JEST W BEZWŁADNOŚCI?

Takiej definiowanej przez fizyków, jako zdolność ciała do przeciwstawiania się wszelkim zmianom ruchu. Jeśli pamiętasz, to takie ciało, na które nie działają żadne siły lub te działające się równoważą, pozostaje w spoczynku lub porusza się ruchem jednostajnym prostoliniowym.

A więc wystarczy ignorować bodźce, by żyć w swoje małej stabilizacji. I wprawdzie poruszamy się do przodu, ale w takim wypadku, nie ma mowy o jakiejkolwiek zmianie kierunku. Jakie mamy szanse na rozwój osobisty, skoro przed każdą zmianą musimy się przemóc do nowych zachowań i zacząć robić coś, co nas emocjonalnie uwiera i to bez żadnej gwarancji sukcesu tego, co zrobimy, skoro, czy tego chcemy, czy nie, funkcjonujemy w najbardziej ciekawych czasach w historii cywilizacji?

Zakładamy sobie swoisty kaftan bezpieczeństwa, który uniemożliwia nam niespójne, więc niepożądane wobec utrwalonego modelu naszej „małej stabilizacji” zachowania i działania.

I JAK DO TEGO MA SIĘ ROZWÓJ OSOBISTY?

A przecież rozwój osobisty to właśnie możliwość wypróbowywania nowych aspektów i możliwości drzemiących w osobowości. Tych, których do tej pory nie można było lub nie chciało się dostrzegać ze względu na pragnienie przewidywalności, ograniczenia wszechogarniającego chaosu, potrzebę stabilności, spójności i stabilizacji emocjonalnej.

Żeby jednak przyśpieszyć lub zmienić cokolwiek w życiu, musimy zakłócić istniejącą równowagę, a do tego potrzebna jest jakaś dodatkowa siła. Skąd ją wziąć? Skąd zaczerpnąć? Jak i gdzie znaleźć źródło tej siły, którą moglibyśmy wykorzystać do tego, aby mimo tej przebrzydłej chińskiej klątwy, pokonać osobistą bezwładność.

Kiedy siedzisz przykuty do krzesła, a nogi i ręce masz mocna związane, to jakiekolwiek próby zmiany tego stanu rzeczy wiążą się z wyłącznie z bólem i ranami. A nie daj, wybrana przez Ciebie Siło Wyższa, tego, że to już kolejna próba wyrwania się z takich okowów. Na rękach nogach i ciele nie dość że masz ślady starych blizn, to od razu otwierają ci się stare, niezabliźnione jeszcze rany. Jedyne co w takiej chwili możesz odczuwać to ból, albo bólu wspomnienie. Za bólem idzie strach, a za nim tchórzostw, co w sumie daje szybkie racjonalizacje a te maja tendencje do przekształcania się w fiksacje, czyli niemalże święte przeświadczenie, że wybrana droga jest słuszna jedynie.

STREFA KOMFORTU

Strefa komfortu czasami jawi nam się jako przepiękny, bajkowy, rajski wręcz ogród, ale od czasu do czasu, zamienia się on w prozaiczne szambo, w którym tkwimy niemalże po uszy. Że za mocno? Że jakie szambo i jak śmiem … ? No dobra, niech będzie, że jako jedyny człowiek na świecie, a przynajmniej w Polsce, mam od czasu do czasu wrażenie, ze moja strefa komfortu przekształca się w całkiem pięknie śmierdzące szambo. Od pewnego czasu, coraz częściej, mam również ,całkiem bolesną zresztą, świadomość, że wiem, kto jest za to odpowiedzialny

Dla bardziej wrażliwych niech będzie delikatniej. Zapraszam do myślowego wyłącznie, a więc bezpiecznego w 100% emocjonalnie, eksperymentu.

Wyobraź sobie osobę, która uwielbia kąpiele w wannie. To ją relaksuje. Napuszcza do wanny ciepłą wodę, dodaje różne, sole i olejki, tworzy dookoła odpowiedni nastrój, zapalając świeczki, może kadzidełka zapachowe, może bierze ze sobą lampkę ulubionego wina, albo jeszcze ulubione zabawki (kaczuszkę miałem na myśli oczywiście), puszcza ulubiona muzykę. Wchodzi do wody, zanurza się w pianie, czuje wszechogarniające ciepło, przyjemność, relaks, spokój. Jest bezpieczna w tych stworzonych przez siebie, jakże przyjemnych warunkach. Odpręża się, odpoczywa, całkiem zanurzona w przyjemności i chwili. Chłonie i odczuwa to wszystkimi zmysłami. Napawa się błogością. Istny komfort.

Jeśli kiedykolwiek miałeś lub miałaś do czynienia z podobna sytuacją, to pamiętasz, że ta chwila nie trwa wiecznie. Woda stygnie, sole i olejki przestają działać, piana znika, świeczki się wypalają i nawet wino się kończy. Co ciekawe, nawet skóra zaczyna się marszczyć i robi się, jak mówił mój najmłodszy syn „pociabata”. Dla niego był to sygnał, że już musi wyjść z wody, bo to sprawiało mu dyskomfort. Normalnie, o ile nie zaśniesz w wannie lub nie zatrujesz się śmiertelnie dymem ze świeczek i oparami z kadzidełek kupionych po taniości, znajdziesz taki moment, po jakimś czasie, że zdecydujesz się wyjść z tej wspaniałej strefy komfortu, jaką była wanna pełna przyjemności przeróżnych. Czas ma to do siebie, że wiele zmienia. Komfort przestaje być komfortowym. Być może warunki robią się uciążliwe, a sytuacja staje się nudna. Co robisz? Niech zgadnę. Wychodzisz z wanny, bez jakichś większych problemów. Podejmujesz decyzję że już i już …

Co ma wanna do szamba, o którym było wcześniej?

O ile z wanny znakomita większość z nas wychodzi to ze strefą komfortu bywa już różnie. Wyobraźmy sobie teraz, że nasz bohater z sobie tylko znanych powodów uprze się żeby wanny nie opuścić i w innej pozostanie. Jaki będzie tego efekt? Jeżeli kiedykolwiek wylewałeś wodę z wazonu, nawet po najpiękniejszych kwiatach, które przestały w niej dłuższy czas, to jesteś w stanie sobie przypomnieć, jakie doznania zapachowe mogą temu towarzyszyć. I pozwól Szanowny Czytelniku, że nie będę szedł w głąb tej metafory odwołując się do znanych Ci systemów reprezentacyjnych, pisząc co czujesz, co widzisz, i jak się z tym czuć możesz. Zgódźmy się na jedno: woda się psuje i wystarczy ohydy 

Wrócimy na chwile do naszego miłośnika wanningu.

Wydawać by się mogło, że każdy w miarę normalny człowiek, zrobi wszystko aby się z takiego niezbyt zachęcającego miejsca wyrwać. Niestety, granice strefy komfortu, tego co czeka poza naszą metaforyczną wanną, często nie wytrzymują kontaktu z horyzontem zdarzeń, który tworzy nam otaczająca nasz rzeczywistość. Horyzont zdarzeń jest tutaj o tyle ważny, że nie mamy żadnych emocjonalnych gwarancji, co się nam przydarzy poza nim. Nie możemy, z braku wcześniejszych doświadczeń wykonać testu poprawności emocjonalnej zakładanego rezultatu podejmowanych działań. A w związku z tym, nawet jak nam strefa komfortu lekko zaśmiardła i jak pisał Bułhakow, jest już drugiej kategorii świeżości, to tak, czy inaczej, śmierdzi po naszemu …

Strefa komfortu, to stan, w którym czujemy się dobrze i bezpiecznie i w którym czujemy kontrolę nad otoczeniem. Nasze przekonania, emocje i uczucia, oczekiwania i potrzeba przewidywalności ciągnie nas do przebywania w tej strefie. Niemniej jednak, tylko poprzez regularne, zamierzone i świadome jej opuszczanie, możemy doświadczać innej jakości życia, lepszych efektów, większego szczęścia. Czerpać z życia większą satysfakcję. Satysfakcja ta, aby była prawdziwa i trwała, musi powstawać pod wpływem czynników wewnętrznych, opiera się na silnej woli, konsekwentnym i celowym działaniu. To odczuwanie uznania w stosunku do samego siebie za osiągnięcie konkretnych celów.

HAMULCE W ROZWOJU

Na nieszczęście tutaj mamy przeciwko sobie trzy hamulec rozwoju: tchórzostwo, lenistwo i fiksacje.

Te trzy hamulce wspólnie i wdzięcznie powodują, że zamiast wykorzystać posiadaną siłę mentalną do rozwoju, wykorzystujemy ją najczęściej do trwania, bycia czarno białym i unikania tęczy. Powodowani nimi właśnie używamy naszej siły mentalnej i innych posiadanych zasobów do walki z entropią.

Niezależnie od tego czy wierzysz w to, że masz taka siłę, czy też nie, to ona i tak istnieje. To tak jak z grawitacją. Ona jest i z tym się nie dyskutuje.

MENTAL TOUGHNESS (MT), CZYLI SIŁA Z D…Y

Z duszy, z duszy Szanowny Czytelniku! Albo z głowy. Przynajmniej tam powstaje, jak pokazują badania najnowocześniejszymi urządzeniami, do których normalny, zdrowy człowiek da się podłączyć lub w które włożyć. A gdzie jest przechowywana i skąd później wychodzi, to już zupełnie inna sprawa.

ZASAD ZACHOWANIA ENERGII, CZYLI O WOLNEJ WOLI

Pozostajemy w świecie fizycznych porównań. Swoją drogą ciekawe skąd mi się to wzięło, skoro z wykształcenia i zamiłowania jestem humanistą. Może stąd, że kiedyś dawno, przed laty ucząc się fizyki miałem szczęście spotkać nauczycieli, którzy pokazywali mi w jaki sposób to, czego się uczę, wyjaśnia otaczającą mnie rzeczywistość i jak mogę, z tego o czym mówimy korzystać na co dzień. Dostawałem kontekst, a nie suche regułki i wzory. Jeszcze na chemii bywało podobnie. Tam też klika wzorów i reakcji pokazywało jak uczynić świat piękniejszym, jeżeli oczywiście wiesz o czym mówię …

Jednocześnie z góry przepraszam biegłych w fizyce za uproszczenia i gafy merytoryczne. Wybaczcie, wszak to wyłącznie metafory niepoprawnego humanisty.

Dobrą wiadomością jest to, że każdy z nas rodzi się z czymś, co nazywa się siłą mentalną

ONA MA SIŁĘ …!

On zresztą też ma, z tym, że nikt tak pięknie, jak Anita Lipnicka o Niej, zaśpiewać o Nim, nie chciał. Siłę emocjonalnego oporu. Tę która nie pozwala na elastyczne reagowanie na nieprzewidywalność rzeczywistości. Tę, przez którą nasze życie czynimy raczej za nudnym niż zbyt ekscytującym. To jest ta sama siła, której na co dzień używasz do powstrzymania entropii. Jak to jest, że bałagan, taki klasyczny, na biurku, albo w garderobie, robi się praktycznie sam, bez żadnego wysiłku z naszej strony, a jego ogarnięcie, uporządkowanie i konsekwentne utrzymywanie wymaga dużo większego nakładu siły (fizycznej i mentalnej) i bardziej świadomych i konsekwentnych działań.

ENTROPIA

Upraszczając, entropia to dążenie natury do jak największego braku uporządkowania. Do prawdziwego chaosu. Na co dzień, każdy z nas się jej wytrwale i z uporem przeciwstawia. Wkładamy w to wiele siły i energii. Ogromnie dużo.

Za pomocą tej właśnie siły mentalnego oporu, każdy z nas, opierając się wszechogarniającej entropi tworzy sobie własną strefę komfortu.

A co by było, a w zasadzie, jak by to było, gdyby tę samą energię, której używasz do utrzymania porządku wbrew naturze (entropi) spożytkować na bardziej świadome zarządzanie sobą w zmianie i pod presją? Zamiast na obronę granic strefy komfortu do wychodzenia poza jej ramy, tak by mieć świadomość psychicznego dyskomfortu wynikającego ze stresu psychologicznego. By umieć i chcieć się poruszać na obrzeżach, albo wręcz poza granicami własnej spójności? Tak, by nasze emocje przestały sabotować intelektualną gotowość do zmiany.

NO JAKBY TO BYŁO … ?

W niebie w tej chwili musi być wesoło

W niebie w tej chwili musi być wesoło

Jeśli chcesz rozśmieszyć Boga, opowiedz o swoich planach na przyszłość – Woody Allen

Ten cytat często był przywoływany na różnych warsztatach, gdy razem z uczestnikami podkreślaliśmy role planowania, czy to w kontekście zarządzania zespołami, negocjacji, czy budowania odporności psychicznej. Traktowany był jako pewnego rodzaju ostrzeżenie, że planowanie jest dobre, ale elastyczność w podejściu do planów równie ważna.

Jeszcze kilka miesięcy wcześniej rzeczywistość wydawała nam się w miarę przewidywalna. W grudniu, składając sobie życzenia, czy to świąteczne, czy noworoczne, kiedy słyszeliśmy „wszystkiego najlepszego”, każdy z nas miał w głowie, mniej więcej, obraz tego, co to by mogło znaczyć. Mieliśmy plany na nadchodzący 2020 rok. Na ferie, Wielkanoc, majówkę, wakacje. Na Życie.

Przyszedł marzec i nagle okazało się, że wszystkie te plany można sobie o dowolny kant potłuc. Zresztą nie tylko te. Przyszedł marzec i okazało się, że większość z nas musi zejść do podstaw piramidy potrzeb Maslowa, by zająć się kluczowymi obecnie potrzebami. W związku z tym, budowane do tej pory poczucie bezpieczeństwa stało się wspomnieniem, a strefa komfortu przeszłością. Od bardzo dawna, bo chyba od czasu zmian ustrojowych, tak wielu z nas nie było zmuszonych do tego, aby zacząć walczyć o zaspokojenie tych najniższych, ale i najważniejszych potrzeby. A biorąc pod uwagę, że to było 30 lat to wielu tego zupełnie nie pamięta i nie wie jak to było. Co znamienne jest to pokolenie najbardziej produktywne, bo to dzisiejsi 20 i trzydziestolatkowie. Brakuje im doświadczenia, punktów referencyjnych, emocjonalnych odnośników, sprawdzonych wzorców zachowań.

Na którymś z  onlinowych już warsztatów, usłyszałem od jednego z menadżerów: „Gdyby mi ktoś opowiedział w styczniu o tym, że coś takiego się zadzieje, to potraktowałbym to jako fantastykę i to mało naukową. Nie uwierzyłbym”

Rozsypało się poczucie bezpieczeństwa zarówno na poziomie indywidualnym jak i społecznym, strefa komfortu, a zaraz potem poczucie kontroli nad własnym życiem, osłabiając możliwość zarządzania emocjami. W miejsce zwykłego strachu, odczuwanego często nawet przed marcem przez zwykłych ludzi, pojawił się lęk, a w zwykłe codzienne zmartwienia zostały zastąpione zamartwianiem się poprzez przyzywanie najczarniejszych z czarnych myśli i scenariuszy.

W takim scenariuszu najpierw na koronowirusa lub choroby współistniejące, umiera duża część rodziny, później, pozbawieni pracy, nie możemy utrzymać i nakarmić rodziny. Zdesperowani robimy skok na butik z bułkami, kiedyś nazywany piekarnią. Przyłapani na gorącym uczynku z trzema bułkami za tak zwana pazuchą i jedną w ustach, trafiamy na 7 lat do suwalskiego obozu pracy resocjalizacyjnej. W miedzy czasie podstępna opieka rodzinna sprzedaje nasze dzieci zagranicznym klientom do adopcji, albo na części, a partner/ka popełnia z rozpaczy samobójstwo. Nieudane zresztą, co jest w naszej najczarniejszej przyszłości, karalne. Zostaje więc skazana dożywocie w zaciszu klasztornym, w celu odkupienia śmiertelnego grzechu.

Że niby fantastyka? No tak …

Jeśli jednak weźmiemy pod uwagę, że zgodnie z teorią decyzji, jako ludzie podejmujemy działania kierując się subiektywnym prawdopodobieństwem, to nie jest to już takie fantastyczne.

Myślę, że nasza władza, chcąc zachować słuszną linię dobrostanu umysłowego obywateli, w razie czego, wyda nakaz obligatoryjnego zażywania środków antydepresyjnych i będzie to kontrolowane przez aplikację „#WeźPigułkę”.

Każdy z nas może również wziąć odpowiedzialność za to, co te wszystkie myśli, wywoływane prze „sytuację” i „kontekst” nam robią. Postarać się odzyskać kontrolę nad myślami i tym, co w związku z nimi zrobimy.

Ćwiczenie:

  1. Zainstaluj sobie w głowie aplikację #zdysocjuj_mnie. Puść w niej swoje myśli kiedy zaczynasz odczuwać niepokój. Spróbuj  je zauważać i obserwować, ale bez poczucia, że musisz za nimi podążyć i wchodzić głębiej w ich treść. Tak jakbyś był widzem, a nie aktorem mentalnego spektaklu..
  2. Pamiętaj, że myśli to projekcja twojego umysłu. Nie są faktami. Spróbuj je potraktować wyłącznie jako wydarzenia mentalne.
  3. Zapisz swoje myśli na papierze. W ten sposób nabierzesz do nich dodatkowego dystansu i z mniejszym napięciem emocjonalnym, a więc bardziej racjonalnie,  zastanowisz się nad ich znaczeniem.
  4. Zadaj sobie pytania zmieniające perspektywę:
  • Na ile ta myśl jest prawdą i jakie są na to dowody?
  • Czy ta myśl pozwala mi się czuć, tak jak chcę się czuć?
  • W jakim stopniu ta myśl pomaga mi realizować moje cele?
  • Czy przyszła mi do głowy automatycznie?
  • Skąd wiem, że wyciągam poprawne wnioski?
  • Co w tej myśli, co mogę zakwestionować?
  • Co pomyślałbym o tym w innym czasie, w innym nastroju?
  • Co powiedziałbym/ powiedziałabym gdyby to była myśl nurtująca przyjaciela, przyjaciółkę?

Kiedy pojawią się myśli, które intensyfikują coraz mocniej twój stres i nakręcają historię, zmień miejsce, w którym ta myśl przyszła ci do głowy, skorzystaj z oddechu, takiego przeponowego, przekieruj uwagę na oddech i obserwuj choćby przez kilkanaście sekund każdy wdech i wydech. Już po chwili zauważysz, że umysł się uspokaja i wycisza. Kiedy nie nakarmisz jej energią, nie zasilisz jej swoją uwagą, osłabisz jej wpływ na siebie.

A kiedy w danej sytuacji nic nie możesz już zmienić, spróbuj przyjąć inny punkt widzenia i zadaj sobie pytanie: czego mogę się nauczyć dzięki tej sytuacji?

Przeżyłem wiele lat i miałem wiele problemów, z których większość nigdy się nie wydarzyła – Mark Twain

Model 4C – Pewność siebie

Model 4C – Pewność siebie

Pewność siebie w rozumieniu modelu 4C

Definicja: osoby o wysokiej pewności siebie wierzą w sukces realizowanych zadań, które mogą być uznane za zbyt trudne przez osoby o podobnych zdolnościach, ale z niższym poziomem pewności siebie.

Przykładowo, osoby na jednym końcu skali będą w stanie przyjmować niepowodzenia (zewnętrzne lub wywołane przez samych siebie) z otwartą przyłbicą i nie zatrzymywać się na swej drodze. Trzymają głowę w górze nawet jeśli sprawy idą źle, czasami wręcz utwierdzając się w swych zamierzeniach. Osoby po drugiej stronie skali są zwykle zniechęcane przez niepowodzenia i „spuszczają nosy na kwintę”.

Badania pozwoliły na identyfikację dwóch skal podrzędnych:

Wiara we własne umiejętności: osoby osiągające wysokie wyniki na skali wierzą w swą wartościowość. W mniejszym stopniu uzależnione są od zewnętrznej oceny, wykazują bardziej optymistyczne podejście do życia.

Pewność siebie w relacjach interpersonalnych: osoby osiągające wysokie wyniki na tej skali są zwykle bardziej asertywne. Rzadko czują się zdeprymowane w relacjach z innymi ludźmi, łatwiej im promować się w grupie. Łatwiej także radzą sobie w relacjach z dziwacznie zachowującymi się lub trudnymi osobami.

 Indykatywnie zgeneralizowane zachowania osób  wrażliwych i odpornych:

Wrażliwi Odporni
  • Osoby te ograniczają się bycia tłem dla innych niezależnie od jakości własnych pomysłów i rozwiązań
  • Osoby te mogą czuć się przytłoczone pracą w zespole/grupie
  • Często wycofują się z dyskusji po napotkaniu pierwszej bariery
  • Nie potrafią przekonywać innych do własnych rozwiązań nawet jeśli wierzą w ich słuszność
  • Nie odczuwają chęci przewodzenia w grupie
  • Ich umiejętności i opinie są niedoceniane, bo niedostrzegane przez innych
  • Zwykle bardziej asertywne,
  • Łatwo nawiązujące kontakt,
  • Zabierają głos zawsze gdy uważają, że mają coś ważnego do powiedzenia
  • Chętnie wypowiadają się na forum grupy
  • Z łatwością wyrażają własne zdanie, nawet niezapytane
  • Chętnie przejmują kontrolę
  • Starają się zostać dostrzeżonymi
  • Dążą do tego aby stać się kluczowym elementem w każdym kontekście w którym uczestniczą

 

Niepewność rzeczywistości albo rzeczywistość niepewności

Niepewność rzeczywistości albo rzeczywistość niepewności

Obyś żył w ciekawych czasach – w języku i kulturze chińskiej to ciężkie przekleństwo, a nawet klątwa.

Niestety, czasy zrobiły nam się ciekawe. Przyszedł marzec, który w tym roku, oprócz zwyczajowej wiosny, przyniósł nam pandemię.

Nasza rzeczywistość, nawet ta przed marcem, już i tak bardzo często, jawiła się nam jako zmienna, niepewna, złożona i niejednoznaczna. Dlatego staraliśmy się kształtować nasze życie tak, by było ono pewne i stabilne. Unikaliśmy ryzykownych z tej perspektywy zachowań. Zmiana była uważana za  trudną, a zaangażowanie w nią poprzez zmienianie zachowań, nie dawało żadnych gwarancji sukcesu.

Od marca dzieją się rzeczy, na które nie mamy wpływu. Jesteśmy świadkami i uczestnikami zmiany, której nikt nie chciał i nie potrzebował (za jakiś czas, co do tego, niektórzy mogą zmienić obecne przekonanie). Należy liczyć się z tym, że gdy opadnie kurz aktualnej katastrofy, świat zacznie działać na trochę innych, niż do tej pory, zasadach. Popadanie w panikę, zniechęcenie, przygnębienie nie rozwiąże żadnego problemu. Każdy z nas staje w tej chwili przed Bardzo Ważnymi Decyzjami.

Zgodnie z teorią decyzji, podejmujemy działania kierując się często subiektywnym prawdopodobieństwem. Jest  to interpretacja prawdopodobieństwa, według której, możliwość zaistnienia sytuacji nie jest wielkością obiektywną, lecz może być określone na podstawie subiektywnej opinii osoby, zależnie od dostępnych jej aktualnie danych. A dzisiaj raczej brakuje nam danych związanych z najbliższa przyszłością. Króluje niepewność.

Niepewność to stan psychiczny, w którym nie jesteśmy pewni skutków jakiegoś działania. Zgoda, zdarzało się to i przed marcem. Zdarzało! Teraz mamy do czynienia z permanentną, dominującą i dojmującą niepewnością.

Przed marcem, w sytuacji niepewności mówiliśmy, że potrzeba nam odwagi do wyjścia ze strefy komfortu, aby się czegoś cennego nauczyć, że to szansa, by zdobyć nowe doświadczenie. Teraz strefy komfortu części z nas przestały praktycznie istnieć, a wielu z nas walczy o byt. Zmagamy się z wszech ogarniającymi wątpliwościami, a błędy i zniekształcenia poznawcze zagęszczają mgłę, w środku której znaleźliśmy się jako jednostki i społeczeństwo. Dotyczy to również firm, organizacji i większości instytucji.

Jako pojęcie teorii decyzji, niepewność, oznacza sytuację, w której określone decyzje mogą spowodować różne skutki, w zależności od tego, który z możliwych stanów rzeczy zajdzie, przy czym, nie są znane prawdopodobieństwa wystąpienia poszczególnych z nich. I nie da się tego inaczej, niż poprzez działanie, związane z podjęciem decyzji, sprawdzić. Pieprzony kot Schrödingera. Nasz przyszłość, po raz pierwszy od lat, jest zamknięta w całkiem nieprzezroczystym pudełku.

Błędy poznawcze, to ogólne określenie wzorca nieracjonalnego spostrzegania rzeczywistości, mającego wpływ na ludzkie postawy, emocje, rozumowanie lub zachowania, działania.

Zniekształcenia poznawcze to treści myśli łączące się z negatywnymi emocjami, zawierające błędy logiczne. Zazwyczaj są one niezauważalne, ale i powszechne. W sytuacjach niepewności, mają tendencje do nasilania się i utrwalania jako dominujące wzorce myślowe. Do najpowszechniejszych zniekształceń poznawczych zaliczyć można: myślenie czarno-białe, perfekcjonizm, katastroficzne myśli, negatywne generalizacje, dyskwalifikowanie pozytywów, obwinianie się. A stąd, już tylko krok do zapadnięcia się w spiralę porażki.