Niepewność rzeczywistości albo rzeczywistość niepewności

Niepewność rzeczywistości albo rzeczywistość niepewności

Obyś żył w ciekawych czasach – w języku i kulturze chińskiej to ciężkie przekleństwo, a nawet klątwa.

Niestety, czasy zrobiły nam się ciekawe. Przyszedł marzec, który w tym roku, oprócz zwyczajowej wiosny, przyniósł nam pandemię.

Nasza rzeczywistość, nawet ta przed marcem, już i tak bardzo często, jawiła się nam jako zmienna, niepewna, złożona i niejednoznaczna. Dlatego staraliśmy się kształtować nasze życie tak, by było ono pewne i stabilne. Unikaliśmy ryzykownych z tej perspektywy zachowań. Zmiana była uważana za  trudną, a zaangażowanie w nią poprzez zmienianie zachowań, nie dawało żadnych gwarancji sukcesu.

Od marca dzieją się rzeczy, na które nie mamy wpływu. Jesteśmy świadkami i uczestnikami zmiany, której nikt nie chciał i nie potrzebował (za jakiś czas, co do tego, niektórzy mogą zmienić obecne przekonanie). Należy liczyć się z tym, że gdy opadnie kurz aktualnej katastrofy, świat zacznie działać na trochę innych, niż do tej pory, zasadach. Popadanie w panikę, zniechęcenie, przygnębienie nie rozwiąże żadnego problemu. Każdy z nas staje w tej chwili przed Bardzo Ważnymi Decyzjami.

Zgodnie z teorią decyzji, podejmujemy działania kierując się często subiektywnym prawdopodobieństwem. Jest  to interpretacja prawdopodobieństwa, według której, możliwość zaistnienia sytuacji nie jest wielkością obiektywną, lecz może być określone na podstawie subiektywnej opinii osoby, zależnie od dostępnych jej aktualnie danych. A dzisiaj raczej brakuje nam danych związanych z najbliższa przyszłością. Króluje niepewność.

Niepewność to stan psychiczny, w którym nie jesteśmy pewni skutków jakiegoś działania. Zgoda, zdarzało się to i przed marcem. Zdarzało! Teraz mamy do czynienia z permanentną, dominującą i dojmującą niepewnością.

Przed marcem, w sytuacji niepewności mówiliśmy, że potrzeba nam odwagi do wyjścia ze strefy komfortu, aby się czegoś cennego nauczyć, że to szansa, by zdobyć nowe doświadczenie. Teraz strefy komfortu części z nas przestały praktycznie istnieć, a wielu z nas walczy o byt. Zmagamy się z wszech ogarniającymi wątpliwościami, a błędy i zniekształcenia poznawcze zagęszczają mgłę, w środku której znaleźliśmy się jako jednostki i społeczeństwo. Dotyczy to również firm, organizacji i większości instytucji.

Jako pojęcie teorii decyzji, niepewność, oznacza sytuację, w której określone decyzje mogą spowodować różne skutki, w zależności od tego, który z możliwych stanów rzeczy zajdzie, przy czym, nie są znane prawdopodobieństwa wystąpienia poszczególnych z nich. I nie da się tego inaczej, niż poprzez działanie, związane z podjęciem decyzji, sprawdzić. Pieprzony kot Schrödingera. Nasz przyszłość, po raz pierwszy od lat, jest zamknięta w całkiem nieprzezroczystym pudełku.

Błędy poznawcze, to ogólne określenie wzorca nieracjonalnego spostrzegania rzeczywistości, mającego wpływ na ludzkie postawy, emocje, rozumowanie lub zachowania, działania.

Zniekształcenia poznawcze to treści myśli łączące się z negatywnymi emocjami, zawierające błędy logiczne. Zazwyczaj są one niezauważalne, ale i powszechne. W sytuacjach niepewności, mają tendencje do nasilania się i utrwalania jako dominujące wzorce myślowe. Do najpowszechniejszych zniekształceń poznawczych zaliczyć można: myślenie czarno-białe, perfekcjonizm, katastroficzne myśli, negatywne generalizacje, dyskwalifikowanie pozytywów, obwinianie się. A stąd, już tylko krok do zapadnięcia się w spiralę porażki.